Kariera w czasach epidemii – jak przygotować się do zmian na rynku pracy.

Kariera w czasach epidemii – jak przygotować się do zmian na rynku pracy.

Epidemia spadła na nas niespodziewanie. Choć obserwowaliśmy zachorowania w innych krajach, to kiedy pojawiły się w Polsce, byliśmy zaskoczeni i nieprzygotowani. Czym innym było słyszeć o epidemii i obserwować ją w mediach, a czym innym odczuwać na własnej skórze.

Sytuacja, w jakiej się znaleźliśmy spowodowała w naszym życiu wiele zmian, a zmiany, zwłaszcza te nieprzewidziane i narzucone są szczególnie dotkliwe. Od kilku tygodni przeżywamy wiele trudnych emocji wywołanych koniecznością izolacji społecznej i braku możliwości zaspokajania własnych potrzeb w różnych obszarach życia. Wiele już na ten temat powiedziano i napisano. Emocje stały się ważnym tematem poddawanym szczegółowej analizie, jak nigdy dotąd. Od jakiegoś czasu ważnym tematem stały się także zjawiska ekonomiczne i gospodarcze konsekwencje pandemii. Gospodarka zatrzymała się, wielu przedsiębiorców walczy o przetrwanie, wiele osób traci pracę. Temat naszej przyszłości zawodowej po pandemii staje się pomału kwestią zasadniczą. Osoby, które przed epidemią zaczęły dokonywać ważnych zmian w swoim życiu zawodowym oraz te, które obecnie straciły pracę, martwią się o przyszłość, są zagubione, niepewne,  zastanawiają się co robić dalej. Jak zatem przygotować się na czas po pandemii?

Skoncentruj się na tu i teraz

Niepewność to chyba najbardziej popularne słowo ostatnich dni. Nie wiemy co się zdarzy za kilka godzin, trudno więc wybiegać myślą wprzód, na kilka tygodni, czy miesięcy. Zamartwianie się o przyszłość w niczym nie pomoże. Nie wiemy jaka ta przyszłość będzie i nie jesteśmy w stanie tego przewidzieć. Pewne jest to, co dzieje się tu i teraz i na tym warto się skupić.

Oddziel to na co masz wpływ, od tego, co jest poza Twoją kontrolą

Można powiedzieć: „Na czym się koncentrować, skoro wszystko dzieje się poza nami i jest poddane rządowym regulacjom”? To nie do końca jest prawda. Ogólnym regulacjom podlegają zjawiska i działania na poziomie społecznym. Nikt jednak nie kontroluje naszego myślenia i naszej osobistej sytuacji. Warto zatem zastanowić się nad tym, na co mamy wpływ, a na co wpływu nie mamy. Zachęcam do dokonania takiej analizy. Nazwanie i odróżnienie tych obszarów, które podlegają naszemu wpływowi oraz tych, które są poza nim, może być punktem wyjścia do dalszego konstruktywnego działania.

Podejmuj działania tylko w tych obszarach, na które masz wpływ

Znasz pewnie ten stan, kiedy inicjując działania uderzasz „głową w mur”? Zdarza się tak szczególnie wtedy, gdy działamy w tych sferach, które znajdują się poza naszą kontrolą. To bardzo frustrujące, gdy poświęcamy energię na coś, co nie przynosi efektów. Dlatego bardzo istotne jest, aby działać w obszarach, na które mamy wpływ. Jeśli wcześniej zrobiliśmy listę takich obszarów, teraz łatwiej będzie je rozpoznawać. Działając w sferach, które podlegają naszemu wpływowi, mamy większe szanse na odniesienie sukcesu, a to bardzo korzystnie wpływa na naszą motywację.

Zrób listę niezbędnych działań, odpowiadając wcześniej na pytania:

  • Jakie działania warto teraz podjąć?
  • Co możesz zrobić już dziś?
  • Jakie decyzje uważasz za kluczowe w tym momencie?
  • Co przyda Ci się teraz, kiedy jeszcze jesteśmy w czasie pandemii?
  • Czego będziesz potrzebować za chwilę, kiedy pandemia się skończy?

Sprawdź, co dał Ci kryzys

Czy kryzys może coś dać? Pewnie wielu oburzy się na tak zadane pytanie. Rzeczywistość pokazuje jednak, że każda sytuacja trudna może stać się trampoliną do zmiany. Literatura psychologiczna od lat stara się pokazywać, że rozwój nie jest możliwy bez doświadczania kryzysów. To one wymuszają i napędzają podejmowanie odważnych kroków, wychodzenie poza to co znane i wygodne, uczenie się i zdobywanie nowych doświadczeń. To wszystko może nas wzbogacić i na ogół wzbogaca. Ważne tylko, aby dać sobie szansę na dostrzeżenie tego.

Poprzyglądaj się sobie

Już od ponad miesiąca doświadczamy epidemii i związanych z nią skutków. To dość dużo czasu. Mieliśmy już okazję znaleźć się w wielu nowych i trudnych sytuacjach. Za nami wiele rozterek i decyzji. Spójrz na siebie w tym czasie. Poprzyglądaj się sobie. Sprawdź, jak sobie dotąd radziłeś, co zauważasz w sobie i swoim otoczeniu. Odpowiedz sobie na pytania:

  • Jak radzisz sobie w tej sytuacji?
  • Co to o Tobie mówi?
  • Co dobrego ten kryzys Ci daje?
  • Co stało się dzięki niemu możliwe?
  • Co w sobie dostrzegłeś, czego wcześniej nie zauważałeś?
  • Jakie własne kompetencje i zasoby potwierdziłeś?
  • Co nowego zobaczyłeś w swoim otoczeniu?
  • Jaki użytek możesz zrobić z tej wiedzy w przyszłości, kiedy epidemia się skończy?

Szczególne znaczenie przypisz wartościom

Sytuacje takie jak ta, której teraz doświadczamy, są na ogół okazją do głębszej refleksji nad życiem. Częściej zadajemy sobie wtedy pytania o to, co dla nas najważniejsze. Mocniej doświadczamy życia, jego walorów i niewygód, przez co w innej perspektywie oglądamy nasze wartości. Zdarza się, że to co było dotąd istotne, schodzi na dalszy plan, a jego miejsce zajmują inne, ważne sprawy. Poświęć chwilę aby sprawdzić jak to jest u Ciebie. Zastanów się nad tym:

  • Co dotąd było dla Ciebie najważniejsze?
  • Jak jest teraz, co się zmieniło?
  • Jakie znaczenie mają dla Ciebie te zmiany?
  • Jak o ważne dla Ciebie kwestie dbasz teraz, kiedy jeszcze trwa epidemia?
  • Jak chcesz realizować swoje wartości, kiedy kryzys się skończy?

Przygotuj się na czas po pandemii

W ostatnich tygodniach świat się zatrzymał. Jednak tak nie będzie zawsze. Świat ruszy do przodu szybciej niż nam się wydaje. Ważne, aby być na ten moment przygotowanym. Aby tak było, przygotowania trzeba zacząć już dziś. Skorzystaj z doświadczeń jakie nabyłeś w ostatnich tygodniach. Weź pod uwagę lekcje, jakie otrzymałeś od życia i zastosuj wyciągnięte wnioski. Zastanów się  również nad tym czego potrzebujesz, aby po zakończeniu pandemii móc zacząć działać i realizować się zawodowo. Być może potrzebujesz tylko przygotować aktualne cv i nic więcej. Może jednak być tak, że potrzebujesz ustalenia nowego celu lub przygotowania nowego planu. Być może chodzi o to, aby opracować tzw. plan B lub nawet plan C, na wypadek gdyby nie wszystko szło po Twojej myśli. Teraz jest na to dobry moment. Nie zwlekaj.

 

Zmiany – jak je skutecznie wprowadzać.

Zmiany – jak je skutecznie wprowadzać.

Podobno w życiu nie ma nic bardziej pewnego niż zmiana. Nasze życie pędzi jak oszalałe. Wciąż spotykamy się z nowymi sytuacjami, ludźmi, wyzwaniami. Niektóre z wyzwań stawiamy przed sobą sami, a niektóre pojawiają się nagle, zaskakują nas i mobilizują do radzenia sobie z nimi. Bez względu na to, czy są to cele które sami chcemy osiągnąć np. nauczyć się języka obcego, czy raczej trudności jakie nas spotykają jak np. utrata pracy, wszystkie z nich wiążą się ze zmianą. Oznacza to, że są procesami i w związku z tym wymagają czasu. Przypomnij sobie jakąś zmianę, której dokonałeś, cel który zrealizowałeś.   Ile czasu Ci to zajęło? Miesiąc, pół roku, rok a może kilka lat? Pewnie w zależności od tego, jak duże było to wyzwanie, jego realizacja zajęła odpowiednio dużo czasu.

Jak wygląda proces zmiany?

Zastanawiasz się pewnie, czemu nie możemy wprowadzać zmian szybciej? Czemu skutecznie wprowadzane duże zmiany zajmują nawet kilka lat? Zmiana jest procesem, który ma swoją dynamikę. Nie można tego procesu przyspieszyć, gdyż jest on bardzo złożony. Wiąże się z naszą gotowością, motywacją, sytuacją w jakiej się znajdujemy. Warto znać jego strukturę. Łatwiej wtedy rozumieć to, co dzieje się z nami, gdy doświadczamy zmiany.

Dokonując zmiany przechodzimy przez następujące po sobie etapy:

Etap prekontemplacji – w tym stadium większość ludzi opiera się zmianie. Najchętniej nie zmienialiby siebie, ale rzeczywistość, która ich otacza. Jeśli podejmują jakiekolwiek kroki ku zmianie, najczęściej robią to za namową osób bliskich, które bardziej zauważają problem, niż one same. Na tym etapie nie docenia się korzyści wynikających ze zmiany, za to przecenia się jej koszty. Stąd szybko znajduje się wiele argumentów przekonujących, iż nie należy niczego zmieniać.

Etap kontemplacji – na tym etapie ludzie uznają, że mają problem i zaczynają poważnie myśleć o jego rozwiązaniu. Podejmują działania zmierzające do zrozumienia swojej trudności oraz poznania możliwych sposobów radzenia sobie z tą sytuacją. Nie są jednak jeszcze gotowi do wprowadzenia zmiany. Zmiana wiąże się bowiem zarówno z korzyściami, jak i z kosztami. Zdarza się, że na tym etapie pozostają przez dłuższy czas, czekając na tzw. „magiczny moment”, który pozwoli im rozpocząć działanie.

Etap przygotowania – przechodząc do tego etapu ludzie zaczynają koncentrować się na rozwiązaniu, a nie na problemie. Stąd więcej myślą o przyszłości, niż o przeszłości. Planują działania i podejmują próby ich wdrażania. Choć są zaangażowani w działanie, nie zawsze w pełni czują, że pokonali swoje wątpliwości. Stąd często potrzebują wsparcia i  poszukują argumentów za tym, że cel jaki przed sobą postawili jest właściwy.

Etap działania – jest dobrze zauważalny przez otoczenie, gdyż następuje wyraźny krok w kierunku celu. Jest to etap wymagający najwięcej czasu, zaangażowania i energii gdyż wiąże się z realizacją przygotowanego wcześniej planu.

Etap podtrzymania – jest niezwykle ważny. Przejście do działania nie oznacza bowiem pewnej zmiany zachowania. Uzyskane na poprzednich etapach efekty wymagają podtrzymania. Wiąże się to z zapobieganiem nawrotom i zaniechaniom, które mogą się pojawić zwłaszcza w trudniejszych momentach, kiedy nie jesteśmy przygotowani na długotrwały wysiłek.

Etap rozwiązania – jest ostatecznym celem wszystkich ludzi podejmujących zmianę. Nowy sposób działania jest ugruntowany, nie wymaga już wysiłku i nie jest podatny na kryzysy i zagrożenia.

Skoro życie jest zmianą, z pewnością w tym momencie stoisz przed jakimś wyzwaniem lub jesteś w trakcie jego realizacji. Na jakim etapie procesu zmiany jesteś? Co jeszcze przed Tobą? Mam nadzieję, że przybliżenie procesu zmiany pomoże Ci w skutecznej realizacji swojego celu. Duże znaczenie we wdrażaniu zmiany przypisuje się bowiem informacjom i świadomemu postępowaniu. Wiąże się to również ze znajomością samego procesu zachodzenia zmian.

Skuteczna zmiana

Skuteczność wprowadzania zmian zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest właściwe przejście przez wszystkie etapy procesu zmiany. W literaturze można spotkać informacje, że osoby dokonujące zmian samodzielnie średnio trzy lub cztery razy przechodzą przez cykl zmiany aż osiągną cel, czyli trwałą zmianę. Dzieje się tak najczęściej dlatego, że na którymś z etapów zatrzymują się lub cofają do stadiów wcześniejszych pod wpływem niepowodzeń. To może zniechęcać, prawda? Skuteczną zmianę charakteryzuje jednak  wyciąganie wniosków z przeżytych doświadczeń. Dlatego osoba, która będąc w procesie zmiany cofnęła się do etapu poprzedzającego,  wyciągając wnioski ze swoich doświadczeń ma znacznie większe szanse na efektywną zmianę niż osoba, która tej zmiany w ogóle nie podjęła. Warto zatem rozpoczynać zmiany, stawiać przed sobą cele i podejmować wyzwania. Nawet jeśli procesy zmiany, przez które przechodzimy nie są idealne i tak mogą przybliżyć nas do upragnionego celu.