utworzone przez Marzena | lut 24, 2022 | Kariera, Praca, Wypalenie zawodowe, Zmiana, Zmiana pracy
Bywa tak, że choć praca nam nie odpowiada, nie możemy jej zmienić lub nie możemy tego zrobić od razu. Nie pozostaje wtedy nic innego, jak spróbować przetrwać. Wiem, wiem… łatwo powiedzieć. Tylko jak to zrobić? Temu tematowi właśnie postanowiłam przyjrzeć się w tym artykule.
Kiedy poznajesz, że masz już dość?
To, że praca nam nie odpowiada może okazać się wkrótce po jej podjęciu lub wraz z upływem czasu, zachodzącymi w miejscu pracy zmianami oraz w wyniku zmian w naszym życiu. Nie zawsze jednak wystarczająco szybko to zauważamy. Często lekceważymy pierwsze symptomy dyskomfortu. Niekiedy sprzyjają temu nasze przekonania na temat pracy np.: „w pracy nie należy się wychylać; nie warto nic robić, bo i tak się nie uda; praca jest po to, żeby zarabiać a nie po to, żeby było w niej miło” itp. Tak upływa dzień za dniem i dopiero kiedy nasze granice zostaną mocno naruszone a to co dla nas ważne w ogóle nie jest brane pod uwagę, budzimy się z tego marazmu. Wtedy zwykle odczuwany dyskomfort jest już tak duży, że jedynym rozważanym przez nas wyjściem jest rozstanie się z pracodawcą.
Możemy uniknąć takiego scenariusza. Wymaga to od nas jednak pewnej uważności na siebie i swoje samopoczucie. Wymaga poważnego traktowania swoich odczuć i niebagatelizowania negatywnych symptomów w nadziei, że jakoś się ułoży. Wręcz przeciwnie, odczuwanie stresu, niepokoju, zagubienia czy niechęci w związku z pracą, jest właściwym momentem na podjęcie kroków służących zmianie sytuacji.
Przyjrzyj się temu co robisz
Przede wszystkim przeanalizuj zadania, które wykonujesz w swojej pracy. Podziel je na trzy grupy: czynności, które lubisz wykonywać, te które są dla Ciebie neutralne, oraz najmniej lubiane. Przeanalizuj je także pod kątem czasochłonności oraz ważności. Przyjrzyj się swojej analizie i sprawdź, czy widzisz w niej przyczyny swojego dyskomfortu.
Określ swoje mocne strony
Znajdź czas, aby zastanowić się nad tym, w czym jesteś naprawdę dobry. W których zadaniach czujesz się jak ryba w wodzie? Które z nich wychodzą Ci najlepiej? Pomyśl o swoich życiowych sukcesach i zastanów się nad tym, jakie Twoje cechy i umiejętności pozwoliły Ci je osiągnąć. Zrób listę swoich mocnych stron. Sprawdź, na ile w obecnej pracy wykorzystujesz swój potencjał. Możliwość realizacji swoich mocnych stron w miejscu pracy, jest jednym z ważniejszych elementów zapobiegających wypaleniu zawodowemu.
Co jest dla Ciebie ważne?
Każdy z nas kieruje się określonymi wartościami. Towarzyszą nam one zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. To wartości w znacznej mierze decydują o tym co wybieramy, co nas motywuje, jakie postępowanie jest nam bliskie. Możliwość realizacji w pracy swoich wartości jest podstawą zaangażowanego działania i poczucia sensu pracy. Sprawdź więc, na ile w pracy masz możliwość działania w zgodzie ze swoimi wartościami. Kiedy to, co ważne dla nas, odbiega od tego, jakie wartości są realizowane w naszym miejscu pracy, istnieje znaczne prawdopodobieństwo odczuwania dyskomfortu i wewnętrznej niezgody. Zaś brak spójności pod względem wartości jest główną przyczyną rozwiązywania stosunku pracy.
Co naprawdę lubisz robić?
Na co dzień rzadko zastanawiamy się nad tym, co lubimy robić. Warto jednak dokonać takiej refleksji, aby wyodrębnić te czynności, które najchętniej wykonujemy. Dobrym sposobem jest przyjrzenie się temu, w jakich zadaniach zanurzamy się na tyle, że tracimy poczucie czasu. Jakie czynności wybieramy, kiedy mamy możliwość samodzielnego decydowania o swoich zadaniach, po co sięgamy chętnie a co zostawiamy innym. Warto tutaj wziąć pod uwagę zarówno zadania zawodowe, jak i te wykonywane poza pracą. Być może niektóre z naszych ulubionych czynności moglibyśmy zaimplementować w naszym miejscu pracy. Mogłoby to przyczynić się do poprawy naszego samopoczucia i odczuwania większej satysfakcji.
Co utrudnia Ci pracę?
Ta część będzie zapewne najłatwiejsza do zrobienia. Zwykle dość szybko przychodzi nam identyfikacja barier i trudności. Daj więc upust swojej frustracji i wypisz wszystko to, co utrudnia Ci pracę. Kiedy już to zrobisz, spójrz na swoją listę i sprawdź, czy widzisz na niej jakieś prawidłowości? Być może niektóre z odczuwanych przez Ciebie trudności są do siebie podobne. Być może wiążą się one z podobnymi sytuacjami lub osobami. Postaraj się także określić, na które z tych barier masz wpływ, a które są poza Twoim zasięgiem.
Użyj magicznej różdżki
Czas na zrobienie użytku z refleksji, które pojawiły się w Tobie w wyniku tych wszystkich analiz. Zachęcam Cię do zadania sobie pytania: „Jak chcesz, żeby Twoja praca wyglądała?”. Przyjrzyj się realizowanym przez siebie zadaniom, swoim mocnym stronom, wartościom, ulubionym czynnościom. Gdyby stanowiły one puzzle, z których mógłbyś stworzyć dowolny obraz, jakby on wyglądał? W czym odbiegałby on od obecnego stanu? Jakich zmian wymagałby? Jednym słowem, jakie zmiany mógłbyś wprowadzić w swojej obecnej pracy, aby funkcjonowało Ci się tam lepiej?
Przygotuj plan działania
Kiedy już wiesz, jakich zmian powinieneś dokonać, aby uczynić swoje miejsce pracy bardziej przyjaznym dla siebie, przygotuj plan działania. Zastanów się co i w jakiej kolejności mógłbyś zrobić, aby te zmiany wdrożyć. Pomyśl, kto lub co może być Twoim sprzymierzeńcem. Z jakimi przeszkodami musisz się liczyć i w jaki sposób je pokonać. Daj sobie czas. Nie wszystko musi zdarzyć się od razu, ale warto wykonać choć mały krok, aby poczuć się lepiej i przetrwać do momentu, kiedy będziesz mógł zrealizować swoje pragnienie zmiany miejsca pracy lub zawodu.
utworzone przez Marzena Mańturz | lis 7, 2021 | Kariera, Praca, Work-life balance, Wypalenie zawodowe
Zagadnienie wysokiej wrażliwości stało się ostatnio bardzo popularne. Poruszane jest ono w różnych kontekstach i konfiguracjach. To, co wydaje się jednak najważniejsze to fakt, że wysoka wrażliwość przestała być kojarzona ze słabością i niedostosowaniem. Coraz częściej dostrzegana jest wartość tej cechy oraz korzyści z jej posiadania.
W tym artykule chciałabym przyjrzeć się wysokiej wrażliwości w kontekście pracy. W szczególności temu, na jakie trudności osoby wysoko wrażliwe mogą w życiu zawodowym napotkać i jak mogą sobie z tymi przeciwnościami poradzić. Przyjrzymy się również atutom osób o wysokiej wrażliwości i możliwościom ich zastosowania.
Czym jest wysoka wrażliwość?
Pojęcie osoby wysoko wrażliwej zostało wprowadzone 30 lat temu przez psycholożkę Elaine N. Aron. W wyniku prowadzonych badań ustaliła ona, iż wysoka wrażliwość jest naturalną, wrodzoną i dziedziczoną cechą osobowości. Szacuje się, że osoby wysoko wrażliwe stanowią około 15-20% populacji. Cecha ta dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn, choć częściej występuje u kobiet. Warto również zauważyć, że osoby cechujące się wysoką wrażliwością różnią się natężeniem tej cechy. Nie każda osoba jest wrażliwa w tym samym stopniu.
Osoby wysoko wrażliwe (WWO) są bardziej czułe na różnorodne doświadczenia, odznaczają się większą reaktywnością emocjonalną, fizyczną i sensoryczną oraz rozbudowanym życiem wewnętrznym. Wysoką wrażliwość można opisać za pomocą akronimu DOES, który obejmuje cztery kluczowe aspekty zachowania:
D (depth of processing) – głębia przetwarzania
Tendencja do głębokiego przetwarzania informacji, rozważania różnych możliwości i analizowania szczegółów przed podjęciem decyzji lub przystąpieniem do działania.
O (overstimulation) – przestymulowanie
Skłonność do doznawania przestymulowania i przesytu bodźcami, prowadząca do zmęczenia układu nerwowego.
E (emotional reactivity and empathy) – reaktywność emocjonalna i empatia
Tendencja do przeżywania silnych reakcji emocjonalnych i więzi empatycznej. Wrażliwość na subtelne sygnały wysyłane przez inne osoby oraz umiejętność wczuwania się w ich sytuacje.
S (sensing the subtle) – wyczuwanie subtelności
Wyczulenie na subtelności w otaczającym świecie. Uważność na szczegóły i niuanse, które umykają innym (np. mimika, mowa ciała, ton głosu).
Czy jesteś osobą wysoko wrażliwą?
Istnieją kwestionariusze pomagające określić na ile wysoka wrażliwość odnosi się również do nas. Sięgając po nie można przyjrzeć się temu bardziej precyzyjnie. Jednak każdy może zastanowić się na ile przedstawione poniżej cechy i właściwości odnoszą się właśnie do niego. Badacze wyodrębnili bowiem pewien zestaw cech, które charakteryzują większość osób wysoko wrażliwych. Są to przede wszystkim:
- intensywność przeżywania
- empatia i wrażliwość na zmiany nastroju u innych
- spostrzegawczość i umiejętność dostrzegania subtelnych różnic
- zdolność do zapamiętywania i analizowania dużej ilości szczegółów
- wrażliwość na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne (również te, które umykają innym)
- trudność w radzeniu sobie z nadmierną stymulacją (wywołaną przez hałas, intensywny zapach, ostre światło, tłum ludzi itp.)
- podatność na stres, przytłoczenie i wyczerpanie emocjonalne
- rozważanie wielu aspektów życia i podejmowanie decyzji po głębokim namyśle
- perfekcjonizm, sumienność i dokładność w działaniu
- kreatywność i bogata wyobraźnia
- wrażliwość na piękno i sztukę
- intuicja
- trudność z wykonywaniem kilku czynności w tym samym czasie
- wysoka emocjonalność w sytuacjach społecznych
- potrzeba nawiązywania głębszych i bardziej zażyłych relacji, niechęć do small talków
- unikanie konfliktów, dążenie do spokoju i zgody
- niechęć do zmian i trudność z przystosowaniem się do nowych okoliczności
Kiedy wysoka wrażliwość jest atutem, a kiedy nie sprzyja.
Osoby wysoko wrażliwe dzięki swoim unikalnym właściwościom mogą być bardzo cennymi pracownikami. Na ogół są zaangażowani i lojalni. W warunkach sprzyjających ich funkcjonowaniu potrafią być niezwykle efektywni i twórczy. Podejmują decyzje uważnie i po głębszej analizie. Są świetnymi obserwatorami i mają dużą motywację do uczenia się. Posiadają umiejętność łączenia faktów i korzystania z wiedzy z różnych dziedzin. Są bardziej świadomi długotrwałych konsekwencji podejmowanych decyzji, stąd starają się nie popełniać błędów. Osoby WWO są dokładne i sumienne. Lubią działać według planu a do powierzonych obowiązków podchodzą bardzo poważnie. Ze względu na swoją wrażliwą naturę oraz intuicję, doskonale radzą sobie w kontaktach z ludźmi. Szybko i trafnie rozpoznają ich potrzeby i wychwytują nastrój. Mogą przez to być cennymi członkami zespołu lub specjalistami realizującymi się w zawodach opartych na kontaktach społecznych.
Jednocześnie osoby wysoko wrażliwe w niesprzyjających warunkach częściej niż inni doświadczają smutku, stresu, zmartwień, poczucia chaosu i innych trudnych emocji. Przez to są bardziej narażone na depresję, zaburzenia lękowe, czy inne kłopoty ze zdrowiem psychicznym i fizycznym. W mało sprzyjających warunkach częściej mogą odczuwać niezadowolenie z pracy, zmęczenie i frustrację. Dlatego tak ważna jest w ich przypadku dbałość o warunki w jakich pracują oraz o dostosowanie wykonywanych zadań do ich wewnętrznych zasobów.
Jak radzić sobie w pracy będąc WWO.
Zacznij od siebie
Przede wszystkim osoby wysoko wrażliwe bardziej niż inne powinny być uważne na własne potrzeby. Wsłuchiwać się w swoje emocje i samopoczucie fizyczne. Ułatwi to rozpoznawanie trudności i poszukiwanie rozwiązań niesprzyjających sytuacji.
Wyjdź z cienia
Ważna jest również akceptacja swojej wysokiej wrażliwości i zaprzestanie ukrywania jej przed otoczeniem. Otwartość sprzyja komunikacji potrzeb i zwiększa szanse na porozumienie ze współpracownikami.
Mów czego Ci potrzeba
Wielu nieporozumień można uniknąć kiedy mówimy otwarcie o tym, co dla nas ważne. Otoczenie może nie domyślić się, czego osoba wysoko wrażliwa potrzebuje i co powoduje jej dyskomfort. Ważne jest więc, aby sama jasno to komunikowała.
Planuj zgodnie z własną energią
Każdy człowiek dysponuje innymi zasobami energetycznymi. W przypadku osób wysoko wrażliwych, których energia szybciej się wyczerpuje, ważne jest szczególne dbanie o zasoby energetyczne. Można to robić między innymi dostosowując aktywność do własnego rytmu i możliwości energetycznych.
Dbaj o samoocenę
Wysoko wrażliwi pracownicy często niewystarczająco doceniają własne zasoby. Ważne jest, aby zwracali uwagę nie tylko na przeżywane trudności, ale także na posiadane atuty i podkreślali swoje osiągnięcia.
Dostosuj środowisko pracy
Środowisko pracy może być dla osoby WWO źródłem dyskomfortu. Szczególnie hałas, niewłaściwe oświetlenie, praca w pomieszczeniach bez okien, intensywne zapachy mogą rozpraszać i utrudniać efektywną pracę. Po stronie pracownika o wysokiej wrażliwości leży zadbanie o dostosowanie (w miarę możliwości) warunków pracy do jego potrzeb.
Pamiętaj o emocjach
Osoby wysoko wrażliwe są bardzo empatyczne. Często skutkuje to chłonięciem emocji współpracowników i w efekcie przeciążeniem. Warto dbać o to, aby do tego przeciążenia nie dochodziło. W tym celu warto stosować techniki pozwalające na dystansowanie się od emocji innych.
Unikaj presji
Wysoko wrażliwy pracownik nie lubi presji i rywalizacji. Nie zwiększa to jego efektywności, wręcz przeciwnie, dekoncentruje i utrudnia efektywną pracę. Istotna dla jego komfortu jest praca w spokoju, pozwalająca na działanie we własnym rytmie.
Odpoczywaj
Odpoczynek w pracy wydaje się niemożliwy. Jednak w przypadku osób WWO jest niezbędny. Może on polegać na wygospodarowaniu w ciągu dnia kilku krótkich przerw na relaks i wyciszenie.
Otaczaj się dobrem
Kiedy doświadczamy trudności, istotne jest równoważenie ich pozytywnymi doświadczeniami. W pracy może to być utrzymywanie relacji z osobami, które dodają energii i mają dobry wpływ na otoczenie.
utworzone przez Marzena Mańturz | paź 12, 2020 | Kariera, Praca, Zmiana, Zmiana pracy
Często słyszę opinie w stylu: „Fajnie byłoby coś zmienić, ale to już chyba nie ma sensu.” „Jestem na to za stara.” Nie mam siły zaczynać życia od nowa.” „Już na to za późno.” „Jakoś się przemęczę.”
Długo zastanawiałam się nad tym, skąd biorą się takie myśli i czemu ludzie tak niechętnie podchodzą do zmian. Oczywiście wiążą się one z niepewnością i nieprzewidywalnością sytuacji. To zasadnicza i dość oczywista przyczyna. Sądzę jednak, że to nie jedyny powód.
Im dłużej zajmuję się tą tematyką, tym bardziej nabieram przekonania, że to, co hamuje ludzi przed podejmowaniem kroków zmierzających do poprawy swojej sytuacji zawodowej, to myślenie w kategoriach wielkiego wyzwania. Ludzie często myślą o tym, że będą musieli wywrócić swoje życie do góry nogami i zacząć je od początku. Że to, co dotąd osiągnęli przestanie się liczyć, że zostaną z niczym, bez widoków na przyszłość. Myśląc o zmianie w takich kategoriach rzeczywiście można czuć obawę i niechęć. Tymczasem osiągnięcie satysfakcji zawodowej nie zawsze wymaga wielkiej rewolucji.
Skąd biorą się myśli o zmianie?
Życie zawodowe człowieka to proces, który składa się z wielu etapów. W każdym z nich co innego nas motywuje i przynosi satysfakcję. Na początku drogi, tym co bywa najistotniejsze, jest zastosowanie zdobytych kwalifikacji w praktyce, wypróbowanie różnych ról zawodowych i określenie swojej pozycji na rynku pracy. Z czasem nasze potrzeby zmieniają się. Zmiany przechodzą również firmy, dla których pracujemy. W efekcie tych wszystkich naturalnych przekształceń, możemy poczuć, że chcemy od naszego życia zawodowego czegoś innego niż dotąd. Możemy mieć wrażenie, że drogi nasze i naszego dotychczasowego pracodawcy rozminęły się. Wtedy pojawiają się myśli o zmianie.
Wielka, czy mała zmiana?
To zależy głównie od nas. Zarówno projektowanie zmiany zawodowej, jak i jej wdrażanie jest procesem. Na początku koncentrujemy się na określeniu potrzeb, tego na czym najbardziej nam zależy i czego chcielibyśmy od naszego zawodowego życia. Badamy również aktualną sytuację, aby przyjrzeć się temu, na ile odbiega ona od naszych pragnień. To, jak duża jest różnica między potrzebami, a istniejącą sytuacją, zależy w dużej mierze od tego, na ile dotąd dążyliśmy do tego, aby nasza praca była spójna z tym, co dla nas ważne. Jeśli w ogóle o to nie dbaliśmy, może okazać się, że ta rozbieżność będzie znaczna.
Na tym etapie można wstępnie oszacować, jak dużej zmiany będziemy musieli dokonać, jeśli chcemy zaspokoić w pełni nasze potrzeby. Rozważamy również opcje, które pozwolą nam ten cel osiągnąć. Jest to etap, na którym przyglądamy się dostępnym możliwościom. Możemy wybrać warianty bardziej lub mniej radykalne. Możemy też przeformułować nasz cel, aby był bardziej w zasięgu ręki i nie wymagał od nas wielkiej rewolucji. Możliwości jest wiele. Ważne jednak, aby zrobić ten pierwszy krok. Aby poważnie potraktować własne odczucia i jeśli praca nas frustruje, przyjrzeć się uważnie powodom. Czasem wystarczy niewielka zmiana, aby nasza sytuacja znacznie się poprawiła. Może to być: zmiana proporcji między pracą a życiem osobistym, przejście z pracy w biurze na opcje on-line, ograniczenie etatu, zmiana działu, urozmaicenie obowiązków. Czasem taki audyt własnej sytuacji zawodowej pozwala zobaczyć swoją pracę w innej perspektywie i to też może wiele zmienić.
Kiedyś jedna z klientek powiedziała mi: „Nie oszukujmy się. Nie dam rady zmienić pracy, ale to czego dowiedziałam się o sobie w procesie coachingu kariery, dało mi mnóstwo inspiracji. Teraz mogę osiągnąć satysfakcję tu gdzie jestem, dzięki wprowadzeniu drobnych zmian”.
Zmiana, kontra brak zmiany.
Oczywiście zawsze dostępna jest opcja zostawienia spraw takimi, jakimi są, bez żadnych zmian. Wbrew pozorom nie jest to złe posunięcie. Pozwala na uniknięcie stresu, z którym zwykle wiążą się zmiany. Daje również możliwość upewnienia się, czy zmiana w ogóle jest nam potrzebna. Zwykle bowiem, jeśli niczego nie zmienimy, a nasza sytuacja faktycznie jest frustrująca, rzeczywistość dostarczy nam kolejnych dowodów na to, że najwyższy czas na zmianę. Jeśli tak się stanie, ważne, aby nie odkładać decyzji w nieskończoność. Nawet drobna zmiana może się okazać lepsza, niż żadna. Niekiedy jest ona początkiem większych przekształceń, które docelowo mogą mieć znaczący wpływ na nasze życie.
